Nghi thöùc
Tuïng Nieäm trong truyeàn thoáng
Phaät giaùo Nguyeân thuûy
Bình Anson
binh_anson@yahoo.com
Ghi chuù: Trích löôïc
töø quyeån Nghi Thöùc Tuïng Nieäm, Giaùo Hoäi Taêng Giaø Nguyeân Thuûy Vieät
Nam, http://www.budsas.org/nghi-thuc/nthuc00.htm
---o0o---
A. Nghi thöùc vaø Thôø phöôïng
I. Nghi Thöùc
Nghi thöùc caùc khoaù leã luoân luoân coù 4 phaàn:
1. Taùc baïch: Goàm caû phaàn nieâm höông cuùng Tam
Baûo. Phaàn taùc baïch nhö moät lôøi trình veà duyeân söï cuûa buoåi leã.
Tieáp theo laø baøi thænh chö thieân. Ñaây laø khôûi ñaàu cuûa taát caû
khoaù leã
2. Leã Tam Baûo: Laø phaàn xöng taùn ba ngoâi Tam Baûo.
Taát caû caùc thôøi khoaù ñeàu coù phaàn naày duø ñaày ñuû hay giaûn
löôïc.
3. Phaàn kinh vaên: Goàm nhöõng Phaät ngoân hay keä
tuïng phuø hôïp vôùi tinh thaàn cuûa khoaù leã ñaõ xöôùng trong lôøi
taùc baïch. Phaàn naày coù theå linh ñoäng. Vò chuû leã coù theå choïn
nhöõng baøi kinh thích hôïp vôùi thì giôø, hoaøn caûnh vaø caên cô cuûa
nhöõng ngöôøi tham döï khoaù leã.
4. Phaàn hoaøn kinh: Laø phaàn sau cuøng cuûa moãi khoaù
leã vôùi kinh Töø Bi Nguyeän, Hoài höôùng vaø Phuïc nguyeän.
II. Thôø phöôïng
Söï thôø phöôïng noùi leân loøng kính ngöôõng
ñoái vôùi Tam Baûo. Phaàn hình thöùc tuy khoâng tuyeät ñoái caàn thieát
nhöng laø trôï duyeân thuø thaéng cho söï haønh trì Phaät Phaùp. Döôùi
ñaây laø vaøi gôïi yù.
Trang nghieâm laø ñieàu caàn löu taâm trong söï thôø
phöôïng. Neân thöôøng xuyeân lau doïn baøn thôø. Nhöõng leã phaåm cuùng
döôøng neân tinh khieát nhö nhang, ñeøn, hoa, traùi.
Neân thieát laäp baøn thôø ôû nôi trang troïng. Ñoä
cao cuûa baøn thôø chöøng ngang vai trôû leân laø thích hôïp.
Choã thanh tònh raát toát cho söï leã baùi vaø taäp
thieàn. Söï tænh laëng raát caàn thieát cho söï taäp trung tinh thaàn.
Khoâng neân xem thöôøng yeáu toá thaåm myõ. Hình
thöùc trang nhaõ taïo neân söï hoan hyû cuûa moïi ngöôøi trong gia ñình.
III. Tinh thaàn cuûa nghi leã
Coù möôøi haïnh laønh mang laïi phöôùc baùu maø
ñöùc Phaät goïi laø Möôøi Phöôùc Haïnh (pu~n~nakiriyuuvatthu). Söï
tuïng nieäm cuûa ngöôøi Phaät töû döïa theo tinh thaàn cuûa möôøi
phöôùc haïnh naày.
1. Boá thí. Danh töø naày caàn ñöôïc hieåu roäng
theo kinh ñieån laø baát cöù söï hy hieán naøo duø laø cho, taëng, cuùng.
Cuùng döôøng höông ñaêng hoa quaû cuõng ñöôïc keå trong haïnh laønh
naày.
2. Trì giôùi. Giôùi laø quyeát taâm traùnh nhöõng
nghieäp baát thieän. Nguõ giôùi, baùt quan trai giôùi laø nhöõng luaät nghi
ñöôïc Phaät daïy cho ngöôøi cö só. Neân tuïng giôùi trong caùc thôøi
khoaù. Neáu coù chö Taêng thì xin thoï giôùi.
3. Thieàn ñònh. Coù nhieàu phöông phaùp thieàn ñònh
nhöng noùi chung höôùng taâm ñuùng caùch, ñuùng ñoái töôïng laø phöông
phaùp chính. Nieäm Phaät, töø bi quaùn cuõng laø moät trong nhöõng pheùp
taäp thieàn. Trong taát caû caùc thôøi khoaù tuïng nieäm ñeàu coù caû hai
phaàn naày.
4. Cung kính. Laø giöõ loøng kính quí ñoái vôùi
nhöõng giaù trò cao thöôïng. Loøng cung kính nuoâi ñöùc khieâm cung, giaûm
loøng kieâu caêng ngaõ chaáp. Trong hình thöùc leã baùi loøng cung kính laø
ñieàu toái caàn.
5. Phuïc vuï. Laø loøng vò tha vì lôïi ích cho
ngöôøi khaùc. Ñoái vôùi ngöôøi tu taäp, tinh thaàn phuïc vuï laø caùch
höõu hieäu giaûm thieåu thaùi ñoä vò kyû, töï coâ laäp. Trong caùc khoaù
leã tuïng nieäm ñeàu coù yù nghóa lôïi tha qua caùc baøi taùc baïch caàu
an, caàu sieâu vaø kyø nguyeän.
6. Thuyeát phaùp. Laø söï chuyeån ñaït nhöõng lôøi
daïy coù khaû naêng khai thò tri kieán. Haàu heát caùc kinh vaên laø Phaät
ngoân. Tuïng kinh laø thuyeát phaùp cho mình vaø cho baát cöù ai coù duyeân
laønh laéng nghe.
7. Thính Phaùp. Laø nghe, hoïc lôøi Phaät daïy. Nghe
phaùp laø taïo cô hoäi cho taâm trí ñöôïc suy tö trong ñieàu kieän khaùch
quan. Tuïng kinh coù nghóa laø vöøa thuyeát phaùp vöøa thính phaùp.
8. Hoài höôùng phöôùc. Laø nguyeän laønh hoài
höôùng coâng ñöùc ñeán tha nhaân. Hoài höôùng phöôùc khoâng phaûi chæ
taêng phaàn coâng ñöùc maø coøn theå hieän ñöôïc tình caûm, boån phaän
vôùi ngöôøi thaân. Trong taát caû caùc buoåi tuïng nieäm ñeàu keát thuùc
baèng lôøi hoài höôùng phöôùc baùu.
9. Tuøy hyû phöôùc. Laø cuøng vui vôùi phöôùc haïnh
cuûa ngöôøi khaùc. Nieàm vui naày bieåu loä loøng roäng raõi khoâng ganh tî
vaø cuõng laø thaùi ñoä quyù troïng thieän phaùp. Lôøi tuøy hyû
"Saadhu, Laønh thay" ñöôïc duøng raát phoå bieán taïi caùc quoác gia
Phaät giaùo.
10. Huaân tu chaùnh trí. Laø laøm theá naøo caùi nhìn
ñöôïc saùng suoát vaø chaân chaùnh. Ngöôøi tu taäp neáu soáng vôùi taø
kieán laø laøm hoûng taát caû coâng phu. Tuïng kinh coù caû hai taùc duïng
ñònh taâm vaø khai thò.
Ngöôøi coù tín taâm chuyeân trì tuïng nieäm laáy
möôøi phöôùc haïnh keå treân laøm tinh thaàn nghi leã thì khoâng bao giôø
sôï laàm laïc vaø caøng hoan hyû hôn vôùi söï tu hoïc cuûa mình.
B. Xuaát xöù, YÙ Nghóa vaø
caùch duøng caùc kinh vaên
Haàu heát caùc kinh vaên trong kinh tuïng Phaät giaùo
Nguyeân Thuûy laø Phaät ngoân trích töø Tam Taïng Kinh Ñieån. Theo tinh thaàn
tuïng nieäm thì uy löïc nhieäm maàu cuûa söï gia trì döïa treân boán yeáu
toá:
a) Lôøi Phaät laø lôøi linh dieäu. Ñöùc Phaät laø
baäc ñaïi bi ñaïi ñöùc. Nhöõng lôøi Ngaøi khoâng phaûi chæ ñaày ñuû
nghóa vaên maø coøn chaân xaùc, töông öùng vôùi söï vaän haønh cuûa
thieân nhieân. Toân giaû Ananda truøng tuïng lôøi Phaät thöôøng vôùi thoaïi
ñaàu "Evam me sutam (toâi nghe nhö vaày)". Daàu trong toâng phaùi naøo
thì Phaät ngoân laø caên baûn cuûa caùc kinh vaên tuïng nieäm.
b) Chaân ngoân laø lôøi huyeàn nhieäm. Khi moät söï
thaät ñöôïc noùi leân coù nhieàu söùc maïnh caû hai phöông dieän maät
vaø hieån. Trong kinh vaên thöôøng coù caâu: "Etena saccavaccena hotu me
jayama"ngala"m -- Nguyeän nhôø chaân ngoân naày phaùt sanh ñieàu caùt
töôøng". Khi taâm thaønh vaø yù kinh ñöôïc hôïp nhaát thì lôøi kinh
ñöôïc xem laø chaân ngoân.
c) Hieäu naêng khai thò cuõng laø uy löïc kinh. Ñöùc
Phaät daïy quaû nhaäp löu cao quyù hôn ñeá nghieäp chuyeån luaân vöông.
Ngöôøi tuïng ñoïc kinh vaên taâm ñöôïc tònh, trí ñöôïc saùng thì ñaõ
nhaän ñöôïc söï lôïi laïc to lôùn cuûa söï tuïng nieäm.
d) Ñöùc tin trong saïch laø haït gioáng cuûa thieän
phaùp. Tuïng nieäm aân ñöùc Tam Baûo laø caùch taêng tröôûng nieàm tin
nhôø vaäy taâm hoàn höôùng thöôïng vaø söï tu hoïc ñöôïc vöõng
tieán. Coù theå noùi ñaây laø lôïi ích thieát thöïc maø söï tuïng nieäm
mang laïi.
Chính do boán yeáu toá treân, phaàn phuï luïc naày
ñöôïc theâm vaøo nhaèm giuùp quí Phaät töû tìm hieåu veà xuaát xöù, yù
nghóa vaø duyeân söï tuïng ñoïc cuûa caùc kinh vaên.
1. Kinh Haïnh Phuùc
Xuaát xöù töø Kinh Taäp (Sutta Nipaata) Tieåu Boä Kinh
(Khuddaka Nikaaya) [PTS Sutta Nipaata P. 46 London 1984). Töïa kinh Phaïn ngöõ:
Mahama"ngala Sutta.
Chöõ Haïnh Phuùc ñöôïc dòch thoaùt töø phaïn ngöõ
ma"ngala coù nghóa laø caùt töôøng hay ñieàm laønh. Moät vò chö thieân
baïch hoûi Phaät caùi gì laø daáu hieäu toát laønh nhaát trong cuoäc ñôøi.
Ñöùc Phaät traû lôøi baèng möôøi moät baøi keä bao goàm ba möôi taùm
ñieàu lieân heä moïi laõnh vöïc tu thaân, gia ñình, xaõ hoäi... Vì ñeà
caäp ñeán caùt töôøng neân baøi kinh raát thöôøng ñöôïc tuïng trong
caùc khoaù leã caàu phöôùc. Nhöõng lôøi daïy trong kinh trôû thaønh kim
chæ nam cho ñôøi soáng ngöôøi Phaät töû.
2. Kinh Töø Bi
Xuaát xöù töø Kinh Taäp (Sutta Nipaata), Tieåu Boä Kinh
(Khuddaka Nikaaya) [PTS Sutta Nipaata P. 25 London 1984]. Töïa kinh Phaïn ngöõ: Metta
Sutta.
Ñaây laø baøi kinh ñaëc bieät noùi veà loøng töø. Ba
baøi keä ñaàu daïy veà nhöõng ñöùc taùnh caàn thieát cho ngöôøi muoán
phaùt trieån haïnh töø aùi; ñoaïn thöù hai goàm 2 baøi keä noùi veà ñoái
töôïng cuûa töø taâm; phaàn keá, 2 baøi keä ñeà caäp nhöõng baát thieän
phaùp coù haïi cho loøng töø; tieáp theo laø phöông thöùc tu döôõng; vaø
baøi keä cuoái cuøng laø quaû phuùc cuûa töø bi. Baøi kinh naày ñöôïc
ñöùc Phaät daïy cho caùc tyø kheo trì tuïng nhaèm muïc ñích hoaù giaûi
nhöõng quaáy phaù cuûa phi nhôn khi caùc thaày ñang tu taäp trong röøng. Vì
ñöôïc giaûng trong duyeân söï nhö vaäy, baøi kinh thöôøng ñöôïc duøng
ñeå baûo veä söï bình an ñoái vôùi nhöõng quaáy nhieãu cuûa chuùng sanh
khuaát maët. Taát nhieân noäi dung baøi kinh laø moät caåm nang cho ngöôøi tu
taäp loøng töø.
3. Kinh Chaâu baùu
Xuaát xöù töø Kinh Taäp (Sutta Nipaata) Tieåu Boä Kinh
(Khuddaka Nikaaya) [PTS Sutta Nipaata P. 39 London 1984]. Töïa kinh Phaïn ngöõ:
Ratana Sutta.
Nguyeân vaên laø Kinh Chaâu Baùu noùi veà nhöõng giaù
trò vöôït böïc ôû ñôøi. ÔÛ ñaây Phaät Phaùp Taêng laø nhöõng baûo
vaät traân quí nhaát. Khoâng phaûi chæ coù lôøi taùn thaùn maø laø moät
trình baøy khuùc chieát ñaëc tính cuûa Tam Baûo. Qua ñoù ngöôøi tu taäp
tìm thaáy daáu aán quan troïng trong haønh trình taâm linh cuûa mình. Möôøi
baøi keä trong soá möôøi laêm ñoaïn cuûa baøi kinh noùi ñeán baûn theå öu
vieät cuûa ba ngoâi baùu vaø lieân heä baát khaû ly cuûa Phaät Phaùp Taêng.
Cuõng töø nhöõng ñoaïn naày con ñöôøng tu taäp vaø quaû vò giaûi thoaùt
ñöôïc trình baøy moät caùch haøm xuùc. Ñöùc Phaät daïy baøi kinh naày
taïi Vesalì nôi ñang bò ba tai aùch beänh dòch, naïn ñoùi, vaø phi nhaân
hoaønh haønh. Toân giaû Ananda hoïc thuoäc loøng baøi kinh vaø trì nieäm troïn
ñeâm suoát haønh trình ba voøng thaønh Vesalii. Keát quaû moïi tai aùch ñeàu
ñöôïc giaûi tröø. Caû taùnh laãn duïng cuûa baøi kinh ñeàu ñaëc thuø
neân Kinh Chaâu Baùu trôû thaønh quan troïng nhaát trong caùc baøi kinh caàu
an.
4. Kinh Chuyeån Phaùp Luaân
Xuaát xöù töø boä Ñaïi Phaåm ( Mahavagga) thuoäc
Luaät Taïng (Vinaya pitaka), cuõng tìm thaáy trong Töông Öng Boä Kinh (Samyutta
Nikaaya) [PTS Kindred Saying V. 420-431] Töïa kinh Phaïn ngöõ: Dhammacakkappavattana
Sutta.
Chuyeån Phaùp Luaân nghóa laø chuyeån quay baùnh xe
Chaùnh Phaùp. Goïi nhö vaäy vì ñaây laø baøi phaùp ñaàu tieân trong cuoäc
ñôøi hoaèng ñaïo cuûa ñöùc Phaät. Trong baøi phaùp lòch söû naày, ñöùc
Thích Ca Maâu Ni ñaõ trình baøy giaùo lyù Töù Dieäu Ñeá, ñoà hình cuûa
giaùo phaùp, ñeå giôùi thieäu con ñöôøng tu taäp giaùc ngoä. Ngaøi Kieàu
Traàn Nhö, baäc thaùnh ñeä töû ñaàu tieân cuûa ñöùc Phaät, nhôø nghe
kinh Chuyeån Phaùp Luaân maø lieãu ngoä. Baøi kinh taïo neân moät nieàm hoan
laïc voâ bieân cho khaép haøng thieân chuùng. Ñieàu ñoù taïo neân moät giaù
trò truyeàn thoáng trong nghi leã ñaïo Phaät. Baøi kinh ñöôïc duøng trong
caùc khoaù leã caàu an.
5. Kinh Voâ ngaõ
Xuaát xöù töø boä Ñaïi Phaåm (Mahaøvagga) thuoäc
Luaät Taïng (Vinaya pitaka I. 13-14) cuõng tìm thaáy trong Taêng Chi Boä Kinh
Anguttara Nikaaya I. 57. Töïa kinh Phaïn ngöõ: Anattalakkha.na Sutta
Ñaây laø baøi kinh daïy veà lyù voâ ngaõ qua phöông
phaùp quaùn nieäm naêm uaån: xaùc thaân, caûm thoï, nhaän thöùc, haønh hoaït
vaø caùc giaùc quan. Kinh chia laøm boán ñoaïn chính. Ñoaïn I noùi veà söï
traïng voâ hoä voâ chuû cuûa naêm uaån. Ñoaïn II daïy veà söï lieân heä
töï nhieân cuûa voâ thöôøng, khoå naõo vaø voâ ngaõ. Ñoaïn III xaùc ñònh
baûn chaát voâ ngaõ cuûa taâm lyù, vaät lyù trong moïi hình thaùi, khoâng
gian, thôøi gian. Ñoaïn IV noùi veà trình töï giaûi thoaùt cuûa haønh giaû
quaùn nieäm voâ ngaõ. Nguyeân vaên ñöôïc giaûng töøng uaån rieâng bieät
thích hôïp cho söï tu taäp quaùn nieäm. Baûn dòch gom chung naêm uaån tieän
cho söï tuïng ñoïc. Baøi kinh ñöôïc ñöùc Phaät thuyeát nhaèm khai thò
naêm tyø kheo Kieàu Traàn Nhö ñeán quaû vò hoaøn toaøn giaûi thoaùt neân
thöôøng ñöôïc tuïng trong caùc khoaù leã caàu sieâu.
6. Kinh Ñaùo bæ ngaïn
Xuaát xöù töø caùc baûn kinh tuïng truyeàn thoáng
cuûa Phaät Giaùo Nguyeân Thuûy. Töïa kinh Phaïn ngöõ: Dasapaaramii.
Ñaùo bæ ngaïn hay ba-la-maät laø phaùp haønh cuûa caùc
vò boà taùt treân ñöôøng höôùng ñeán giaùc ngoä. Ñaùo bæ ngaïn coù
nghóa laø phaùp ñöa ñeán bôø kia neân coøn goïi laø Phaùp Ñoä. Möôøi ba
la maät laø boá thí, trì giôùi, xuaát gia, trí tueä, tinh taán, nhaãn naïi,
chaân thaät, chí nguyeän, töø taâm vaø haønh xaû. Coù ba baäc tu ba la maät:
moät laø vì ñaïi nguyeän tu taäp hy sinh taát caû vaät ngoaïi thaân; hai laø
hy sinh töù chi hoaëc moät phaàn thaân theå; ba laø hy sinh maïng soáng. Vì
vaäy möôøi phaùp ñaùo bæ ngaïn ñöôïc tính laø ba möôi. Baûn dòch khai
trieån yù nghóa töøng phaùp nhaèm taùc ñoäng tín taâm tu taäp. Theo truyeàn
thoáng, baøi kinh naày lôïi laïc cho keû hieän tieàn laãn ngöôøi quaù vaõng
neân ñöôïc duøng chung cho khoaù leã caàu an vaø caàu sieâu.
7. Kinh Phaät löïc
Xuaát xöù töø caùc baûn kinh tuïng truyeàn thoáng
cuûa Phaät Giaùo Nguyeân Thuûy. Töïa kinh Phaïn ngöõ:
Buddhajayama"ngalagaathaø.
Keä tuïng ñeà caäp taùm tröôøng hôïp ñöùc Phaät
hoaùn chuyeån nghòch caûnh. Nhöõng ñoái töôïng caûm hoaù goàm trôøi,
ngöôøi, maõnh thuù. Ñöùc Phaät duøng nhieàu phöông tieän khaùc nhau töø
thaàn thoâng, ñöùc ñoä cho ñeán tueä giaùc. Ñaây laø nhöõng söï kieän
tieâu bieåu caùc chöôùng duyeân xaûy ra trong quaõng ñôøi hoaù ñaïo cuûa
ñöùc Theá Toân. Söï trì tuïng baøi kinh khoâng nhöõng mang laïi naêng
löïc nhieäm maàu maø coøn laø nhöõng baøi hoïc soi saùng thaùi ñoä haønh
xöû tröôùc nghòch caûnh cuûa ngöôøi tu taäp. Kinh naày ñöôïc tuïng
ñoïc trong caùc khoaù leã caàu an, caàu tieâu tai.
8. Kinh Thaéng haïnh
Xuaát xöù töø caùc baûn kinh tuïng truyeàn thoáng
cuûa Phaät Giaùo Nguyeân Thuûy. Töïa kinh Phaïn ngöõ: Jayaparitta.
Noäi dung kinh ñeà caäp yù nghóa cuûa söï kieát
töôøng. Môû ñaàu laø hình aûnh cuûa ñöùc Phaät vôùi söï thaønh töïu
ñaïo quaû voâ thöôïng mang laïi nhöõng toát laønh cho quyeán thuoäc vaø
taát caû chuùng sanh. Tieáp theo laø Phaät ngoân veà theá naøo laø ngaøy
toát, giôø toát theo ñaïo lyù thaùnh hieàn. Bôûi vì ñeà caäp ñeán phaùp
kieát töôøng neân baøi kinh naày thöôøng ñöôïc ñaëc bieät duøng ñeå
chuù nguyeän trong caùc khoaù leã caàu an.
9. Kinh Leã Chaùnh Giaùc Toâng
Xuaát xöù töø caùc baûn kinh tuïng truyeàn thoáng
cuûa Phaät Giaùo Nguyeân Thuûy. Töïa kinh Phaïn ngöõ: Sambuddhagaathaa
Laø baøi kinh leã baùi chö Phaät. Bôûi vì trong
möôøi phöông ba ñôøi coù voâ soá Phaät ra ñôøi neân nhöõng con soá
ñöôïc neâu ra coù taùnh caùch ñaëc tröng noùi leân söï bieán maõn cuûa
Phaät giôùi. Nhöõng con soá naày döïa theo thaéng duyeân gaëp chö vò Theá
Toân cuûa ba baäc ñaïi boà taùt trong suoát quaù trình huaân tu giaùc
haïnh.
Baäc Trí Haïnh Ñaïi Boà Taùt ñöôïc thoï kyù bôûi
hai möôi taùm vò Phaät; trong thôøi kyø phaùt nguyeän baèng lôøi traûi qua
möôøi hai ngaøn vò Phaät; khi coøn môùi khôûi nguyeän trong loøng traûi qua
naêm traêm ngaøn vò Phaät.
Baäc Taán Haïnh Ñaïi Boà Taùt ñöôïc thoï kyù bôûi
boán möôi taùm vò Phaät; trong thôøi kyø phaùt nguyeän baèng lôøi traûi qua
hai möôi boán ngaøn vò Phaät; khi coøn môùi khôûi nguyeän trong loøng traûi
qua moät trieäu vò Phaät.
Baäc Tín Haïnh Ñaïi Boà Taùt ñöôïc thoï kyù bôûi
moät traêm leû chín vò Phaät; trong thôøi kyø phaùt nguyeän baèng lôøi
traûi qua boán möôi taùm ngaøn vò Phaät; khi coøn môùi khôûi nguyeän trong
loøng traûi qua hai trieäu vò Phaät.
Coù hai yù nghóa chính cuûa baøi kinh: thöù nhaát laø
noùi veà truyeàn thoáng cuûa chö Phaät, thöù hai noùi veà quaù trình tu taäp
khoù theå nghó baøn cuûa caùc ñaáng chaùnh ñaúng chaùnh giaùc. Vì hai yù
nghóa naày baøi kinh trôû thaønh quan troïng trong caùc thôøi khoaù caàu an.
10. Kinh Boà Ñeà Phaàn
Xuaát xöù töø Abhiddhammasangaha (Thaéng phaùp Taäp
yeáu Luaän). Töïa kinh Phaïn ngöõ: Bodhipakkhiyasangaha.
Noäi dung kinh noùi veà ba möôi baûy phaùp tu taäp naèm
trong caùc theå taøi caên baûn phaùp haønh laø töù nieäm xöù, töù thaàn
tuùc, töù chaùnh caàn, nguõ caên, nguõ löïc, thaát giaùc chi vaø baùt
chaùnh ñaïo. Ñöùc Phaät daïy raèng nhöõng vò ñeä töû Phaät veà sau coù
theå coù nhöõng quan nieäm dò bieät veà giaùo phaùp nhöng ba möôi baûy
phaùp boà ñeà laø phaùp tu neàn taûng chung cuûa taát caû. Caùc nhaø sôù
giaûi cuõng goïi ñeà taøi naày laø baûn ñoà tu Phaät. Baøi kinh naày tuïng
trong thôøi khoaù nhaät haønh, ñaïi chuùng vaø caàu an.
11. Kinh Voâ uùy
Xuaát xöù töø caùc baûn kinh tuïng truyeàn thoáng
cuûa Phaät Giaùo Nguyeân Thuûy. Töïa kinh Phaïn ngöõ Abhayaparittagaathaa .
Nieäm töôûng uy ñöùc Tam Baûo ñeå xua tan nhöõng
aâu lo, sôï haõi laø noäi dung chính cuûa baøi kinh. ÔÛ ñaâu coù phöôùc
laønh nôi ñoù laø choán hoäi tuï cuûa caùc vò thieän thaàn nhôø vaäy
tieâu tröø ñieàu baát töôøng. Caàu nguyeän an laønh cho tha nhaân vaø xöng
taùn uy löïc cuûa chö Phaät toaøn giaùc, ñoäc giaùc vaø thaùnh chuùng cuõng
laø caùch ñem laïi söï an laønh thanh thaûn, khoâng sôï seät. Kinh naày
ñaëc bieät tuïng trong caùc khoaù leã caàu an tieâu tai.
12. Kinh Quaùn Nieäm
Xuaát xöù töø Kinh Phaùp Cuù (Dhammapada) vaø Kinh Taäp
(Sutta Nipaøta)ø. Töïa kinh döïa theo noäi dung quaùn nieäm.
Ñaây laø moät söu taäp ngaén caùc Phaät ngoân veà ba
phaùp aán: voâ thöôøng, khoå, voâ ngaõ. Söï suy nieäm veà thöïc töôùng
cuûa ñôøi soáng giuùp khai thoâng nhöõng beá taéc do dính maéc, meâ laàm
taïo neân. Ba ñoaïn ñaàu noùi leân söï coù maët cuøng khaép cuûa voâ
thöôøng, khoå, voâ ngaõ trong ba coõi; ñoaïn giöõa daïy veà söï cheát vaø
thaùi ñoä saùng suoát cuûa ngöôøi hieåu ñaïo; ba baøi cuoái noùi veà con
ñöôøng giaûi thoaùt xuyeân qua söï lieãu ngoä thöïc traïng cuoäc ñôøi.
Kinh naày ñöôïc tuïng trong khoaù leã caàu sieâu vaø nghi thöùc nhaät
haønh.
13. Kinh Duyeân Sinh
Xuaát xöù töø Mahasaccakasutta, Trung Boä Kinh I.
M.I.237-251. Töïa kinh Phaïn ngöõ: Pa.ticcasamuppaada .
Noäi dung laø moät trình baøy coâ ñoïng veà möôøi
hai duyeân sinh. Ñeà taøi naày vöøa trình baøy tieán trình phöùc taïp taïo
thaønh söï hieän höõu cuûa ngöôøi, coõi, nghieäp vöøa minh ñònh caùi
nhìn cuûa giaùo lyù Phaät ñaø khoâng naèm ôû nhöõng bieân kieán höõu,
voâ, thöôøng, ñoaïn. Ñaây laø moät trong nhöõng giaùo lyù thaâm saâu
nhaát cuûa Phaät Phaùp. Theo truyeàn thoáng thì baøi kinh naày coù uy löïc
phaù tan kieán chaáp vaø ñöôïc tuïng trong khoaù leã caàu sieâu.
14. Kinh Suy Nieäm veà Nghieäp
Phaät ngoân söu taäp trong Taïng Kinh (Sutta Pitaka)
Goàm nhöõng lôøi Phaät daïy chæ roõ veà luaät nhaân
quaû vaø ñôøi soáng. Qua baøi kinh naày, giaùo lyù nghieäp baùo khoâng
nhöõng ñöôïc minh ñònh treân nhieàu phöông dieän maø coøn laø ñeà muïc
thieát thöïc ñeå quaùn chieáu trong lôøi noùi, haønh ñoäng vaø tö töôûng
haèng ngaøy. Vôùi noäi dung chaân xaùc, kinh naày coù theå duøng trong taát
caû khoaù leã nhaèm muïc ñích soi saùng taâm yù, vun boài phöôùc haïnh.
15. Kinh Vaïn Phaùp Toång Trì
Xuaát xöù töø Boä Phaùp Tuï (Dhammasangini), Taïng
Dieäu Phaùp (Abhidhamma Pitaka).
Ñaây laø moät trình baøy heä thoáng veà baûn theå
vaïn phaùp. Moãi tieâu ñeà (maøtikaø) bao goàm troïn "bieåu ñoà phaùp
giôùi". Nhöõng chieát trung naày ñöôïc duøng ñeå trình baøy lyù
duyeân heä (paccayo) nhö nhöõng thaønh toá naêng duyeân vaø sôû duyeân. Theo
sôù giaûi thì ñaây laø baøi kinh coù thaéng löïc vöôït thoaùt meâ ñoà
vaõng sinh laïc caûnh. Chính vì vaäy Kinh Vaïn Phaùp Toång Trì trôû thaønh
chaùnh kinh cho caùc khoaù leã caàu sieâu baèng Phaïn ngöõ.
16. Kinh Chuùc Nguyeän
Trích töø Kinh Taäp (Sutta Nipaata), Kinh Tieåu Boä
(Khuddaka Nikaaya)
Ñaây laø moät baøi kinh chuù nguyeän ñöôïc duøng
nhieàu nhaát. Muïc ñích laø phaùt huy coâng ñöùc vaø höôùng nguyeän. Ba
hình aûnh ñöôïc duøng laøm bieåu töôùng cho söï gia trì laø bieån caû
ñoùn nhaän nöôùc cuûa muoân soâng raïch chaûy vaøo; aùnh traêng troøn toaû
chieáu ñeâm raèm; vaø ngoïc nhö yù ma ni khieán moïi öôùc voïng thaønh
töïu. Y cöù treân coâng ñöùc ñaõ laøm vaø höôùng nguyeän theo Phaät
ngoân chuùc phuùc seõ mang laïi phöôùc laønh ñaày ñuû. Baøi kinh ñöôïc
duøng trong taát caû khoaù leã.
17. Kinh Hoài Höôùng Vong Linh
Trích Boä Tieåu Tuïng (Khuddakapaa.tha), Kinh Tieåu Boä
(Khuddaka Nikaaya), töïa kinh Phaïn ngöõ: Tiroku.d.dasuttam
Noäi dung baøi kinh laø Phaät ngoân ñöôïc thuyeát
daïy trong moät duyeân söï caàu phöôùc cho thaân nhaân quaù vaõng. Nhieàu
ngöôøi sau khi qua ñôøi sanh laøm ngaï quyû vì baát thieän nghieäp. Nhöõng
höông linh naày thöôøng tìm ñeán nhaø thaân quyeán mong ñôïi phöôùc
laønh hoài höôùng. Ñöùc Phaät daïy veà söï taïo phöôùc hôïp ñaïo vaø
laøm theá naøo hoài höôùng ñuùng caùch. Kinh naày ñöôïc tuïng trong leã
trai taêng vaø caàu sieâu.
18. Kinh Ghi Ri Ma Nan Ña
Trích töø Kinh Taêng Chi Boä (AnguttaraNikaaya), töïa
kinh Phaïn ngöõ: Girimaananda.
Baøi kinh daïy veà möôøi pheùp noäi quaùn voâ
thöôøng, voâ ngaõ, baát tònh, heä luïy, ñoaïn taän, ly duïc, tòch tònh,
voâ tröôùc, yeåm ly vaø hôi thôû coù coâng naêng giuùp haønh giaû thaønh
töïu tueä giaùc, khaéc phuïc beänh caên. Ñöùc Phaät truyeàn daïy möôøi
phaùp moân naày cho toân giaû Ghi Ri Ma Nan Ña khi vò naày ñang bò beänh
naëng. Nhôø nghe kinh toân giaû khoûi beänh. Do duyeân söï nhö vaäy neân kinh
naày ñaëc bieät trì tuïng trong caùc khoaù leã caàu tieâu tai thaân beänh.
19. Kinh Töù Nieäm Xöù
Trích töø Kinh Trung Boä (MajjhimaNikaaya), töïa kinh
Phaïn ngöõ Satipathana Sutta .
Ñaây laø baøi kinh caên baûn cuûa thieàn quaùn. Moät
trình baøy toaøn dieän boán laõnh vöïc quaùn chieáu töø saéc thaân, caûm
thoï, traïng thaùi cuûa taâm vaø söï töông quan caùc phaùp. Baøi kinh cuõng
neâu roõ veà phöông phaùp quaùn vaø nhöõng thaønh töïu do söï tu taäp
naày mang laïi. Trong taát caû phaùp haønh, töù nieäm xöù ñöôïc ñöùc
Phaät daïy laø coát tuûy cuûa thieàn ñònh. Söï thoï trì kinh naày treân
caû hai phöông dieän tuïng nieäm vaø thöïc haønh ñöôïc xem laø öu vieät
nhaát trong taát caû phaùp tu döôõng. Baøi kinh ñöôïc tuïng trong khoaù leã
nhaät haønh vaø caàu an.
20. Kinh Leã Baùi Saùu Phöông
Trích ñoaïn töø kinh Si"ngalovada (Kinh Thieän Sanh),
Tröôøng Boä Kinh (DighaNikaaya).
Baøi kinh naày ñöùc Phaät daïy cho gia chuû Singaøla
veà nghi leã trong ñaïo lyù cuûa thaùnh nhaân. Vò gia chuû naày leã baùi
saùu phöông theo taäp tuïc. Ñöùc Phaät daïy pheùp thôø phöôïng naèm ôû
söï quí kính vaø toân troïng. Söï quí kính chaùnh ñaùng nhaát laø laøm
toát boån phaän. Saùu phöông ñoâng, nam, taây, baéc, treân, döôùi ñöôïc
hieåu nhö saùu cöông vò quan heä vôùi moät ngöôøi trong cuoäc soáng. Ñoù
laø quan heä cha meï con caùi, vôï choàng, thaày troø, baèng höõu, xuaát gia
taïi gia, chuû tôù. Nhöõng töông quan naày neáu ñöôïc löu taâm vaø laøm
toát thì laø coát tuûy cuûa leã nghi. Ñöùc Phaät ñaõ neâu leân moät caùch
chi tieát veà nhöõng gì ñaùng laøm trong ñôøi soáng ngöôøi cö só. Baøi
kinh ñöôïc tuïng trong caùc thôøi khoaù nhaät haønh vaø ñaïi chuùng.
21. Kinh Saùm Nguyeän
Döïa theo tinh thaàn tu taäp truyeàn thoáng
Noäi dung chính laø saùm hoái möôøi baát thieän
nghieäp töø thaân khaåu yù vaø nhöõng khieám khuyeát trong haønh xöû haèng
ngaøy. Nhöõng taâm saùm naày khoâng phaûi chæ phaûn tænh nhöõng gì thuoäc
quaù khöù maø coøn laø nhöõng soi saùng moïi haønh vi trong ñôøi ngöôøi.
Cuõng trong noäi dung kinh vaên saùm nguyeän coù caû moät trình baøy toaøn
dieän theá naøo laø tinh thaàn giôùi luaät cuûa moät cö só Phaät töû. Baøi
kinh naày laø baøi tuïng caên baûn cho khoaù leã saùm hoái cuõng coù theå
tuïng trong nghi thöùc nhaät haønh.
22. Kinh Leã Hoàng Danh
Trích trong baûn kinh tuïng truyeàn thoáng cuûa Phaät
Giaùo Nguyeân Thuûy.
Xöng taùn hoàng danh cuûa hai möôi taùm vò Phaät.
Ñaây laø nhöõng baäc toaøn giaùc ñaõ thoï kyù cho ñöùc Phaät toå Thích
Ca Maâu Ni trong giai ñoaïn sau cuøng cuûa quaù trình tu taäp ba la maät haïnh.
Kính leã caùc ngaøi laø baøy toû loøng qui ngöôõng ñoái vôùi aân laønh
truyeàn ñaêng tuïc meänh cuûa chö Phaät. Nghi thöùc leã baùi naày ñöôïc
trì tuïng trong nhöõng duyeân söï ñaëc bieät laøm taêng tröôûng loøng
tònh tín vaø nghò löïc tu taäp.
23. Keä Nieäm AÂn Phuï Maãu vaø Keä Saùm
Hoái Phuï Maãu
Döïa theo tinh thaàn kinh Sonadanta, Kinh Boån Sanh (Jataka)
Laø keä tuïng xöng taùn aân ñöùc cao daøy cuûa cha
meï vaø lôøi saùm hoái veà loãi laàm cuûa con caùi. Ñöùc Phaät daïy baát
hieáu laø troïng toäi vaø hieáu haïnh laø thaéng haïnh. Söï taâm nieäm veà
thaâm aân cha meï trong caùc thôøi khoaù tuïng nieäm laø moät caûnh tænh
taâm linh. Qua ñoù theå hieän ñöôïc tinh thaàn tri aân vaø baùo aân cuûa
ngöôøi tu taäp.
24. Keä Phaät Söû
Y cöù theo Kinh Phaät Baûn Haïnh (Buddhacarita), Kinh
Tieåu Boä.
Noäi dung toùm löôïc cuoäc ñôøi ñöùc Phaät toå
Thích Ca Maâu Ni. Ba thôøi kyø ñöôïc neâu roõ laø thaân theá vaø ñôøi
soáng cuûa thaùi töû Siddhattha, quaõng ñôøi tröôùc khi thaønh ñaïo vaø
nhöõng naêm hoaù ñaïo. Ñöùc Phaät khoâng nhöõng laø hieän thaân cuûa
nhöõng ñöùc laønh maø coøn laø moät nhaân vaät lòch söû vôùi voâ vaøn
cao ñeïp. Cuoäc soáng vaø lôøi daïy cuûa Ngaøi khoâng maûy may khaùc bieät.
Baøi keä naày ñöôïc tuïng trong caùc ñaïi leã vaø caùc khoaù tu.
25. Keä Chieâm baùi Xaù lôïi
Döïa vaøo Bieân Nieân Söû cuûa Boä Tieåu Phaåm,
Taïng Luaät.
Xaù lôïi Phaät laø phaàn di coát cuûa ñöùc boån sö
Thích Ca Maâu Ni. Lòch söû Xaù lôïi gaén lieàn vôùi lòch söû Ñaïo Phaät.
Xaù lôïi vaø caây Boà Ñeà laø nhöõng linh theå bieåu töôïng cho ñöùc
Phaät ñöôïc chính Ngaøi cho pheùp töù chuùng thôø töï. Baøi keä naày
ngoaøi yù nghóa toân kính coøn neâu roõ nhöõng giai ñoaïn lòch söû vaø
caùc saéc daïng xaù lôïi. Baøi keä ñöôïc tuïng trong nhöõng buoåi leã
chieâm baùi xaù lôïi Phaät.
26. Keä Ba Phaùp AÁn
Baøi keä trình baøy caùc thöïc töôùng voâ thöôøng,
khoå, voâ ngaõ qua hieän thöïc ñôøi soáng. Vôùi vaên theå bình dò, baøi
keä höôùng daãn söï quaùn chieáu ñoái vôùi moïi bieán ñoåi, phieàn luïy
cuûa thaân taâm. Keä naày ñöôïc tuïng trong caùc khoaù tu hoïc.
---o0o---
| Taùc
giaû |
Caäp nhaät ngaøy : 01-11-2001