- ĐẠI
KINH BỐN MƯƠI
- (Mahacattarisakasuttam)
Như vầy tôi nghe.
Một thời Thế Tôn ở Savatthi
(Xá-vệ), Jetavana (Kỳ-đà Lâm), tại tinh xá ông Anathapindika (Cấp Cô Độc).
Ở đấy Thế Tôn gọi các Tỷ-kheo: "Này các Tỷ-kheo". – "Bạch
Thế Tôn". – "Này các Tỷ-kheo, Ta sẽ giảng cho các Ông Thánh
chánh định cùng với các cận duyên và các tư trợ. Hãy lắng tai nghe và
suy nghiệm kỹ, Ta sẽ giảng". – "Thưa vâng, bạch Thế Tôn".
Các vị Tỷ-kheo ấy vâng đáp Thế Tôn. Thế Tôn nói như sau :
Và này các Tỷ-kheo, thế nào là
Thánh chánh định với các cận duyên và các tư trợ ? Chính là chánh kiến,
chánh tư duy, chánh ngữ, chánh nghiệp, chánh mạng, chánh tinh tấn, chánh niệm.
Này các Tỷ-kheo, phàm có nhất tâm nào (ekaggata) được tư trợ với bảy
chi phần này, này các Tỷ-kheo, như vậy gọi là Thánh chánh định cùng với
các cận duyên và các tư trợ.
Ở đây, này các Tỷ-kheo, chánh kiến
đi hàng đầu. Và như thế nào là, các Tỷ-kheo, chánh kiến đi hàng đầu
? Tuệ tri tà kiến là tà kiến, tuệ tri chánh kiến là chánh kiến. Như vậy
là chánh kiến của vị ấy. Và này các Tỷ-kheo, thế nào là tà kiến ?
Không có bố thí, không có cúng dường, không có tế tự, không có quả
báo các nghiệp thiện ác, không có đời này, không có đời khác, không
có mẹ, không có cha, không có các loại hóa sanh; ở đời không có các vị
Sa-môn, Bà-la-môn, chánh hướng, chánh hạnh, sau khi với thượng trí tự
mình chứng đạt lại tuyên bố lên. Như vậy, này các Tỷ-kheo là tà kiến.
Và này các Tỷ-kheo, thế nào là
chánh kiến ? Chánh kiến này các Tỷ-kheo, Ta nói có hai loại. Này các Tỷ-kheo,
có loại chánh kiến hữu lậu, thuộc phước báo, đưa đến quả sanh y
(upadhivepakka); có loại chánh kiến, này các Tỷ-kheo, thuộc bậc Thánh, vô
lậu, siêu thế, thuộc đạo chi (magganga).
Và này các Tỷ-kheo, thế nào là
chánh kiến hữu lậu, thuộc phước báo, đưa đến quả sanh y ? Có bố
thí, có cúng dường, có tế tự, có quả báo các nghiệp thiện ác, có đời
này, có đời khác, có mẹ, có cha, có các loại hóa sanh; ở đời có các
vị Sa-môn, Bà-la-môn, chánh hướng, chánh hạnh, sau khi với thượng trí tự
mình chứng đạt đời này và đời khác lại tuyên bố lên. Như vậy, này
các Tỷ-kheo là chánh kiến hữu lậu, thuộc phước báo, đưa đến quả
sanh y.
Và này các Tỷ-kheo, thế nào là
chánh kiến thuộc bậc Thánh, vô lậu, siêu thế, thuộc đạo chi ? Phàm
cái gì, này các Tỷ-kheo, thuộc trí tuệ, tuệ căn, tuệ lực, trạch pháp
giác chi, chánh kiến, đạo chi của một vị tu tập Thánh đạo, thành thục
trong Thánh đạo, có vô lậu tâm, có Thánh tâm. Chánh kiến như vậy, này
các Tỷ-kheo, thuộc bậc Thánh, vô lậu, siêu thế, thuộc đạo chi.
Ai tinh tấn đoạn trừ tà kiến,
thành tựu chánh kiến; như vậy là chánh tinh tấn của vị ấy. Ai chánh niệm
đoạn trừ tà kiến, chánh niệm đạt được và an trú chánh kiến; như vậy
là chánh niệm của vị ấy. Như vậy ba pháp này chạy theo, chạy vòng theo
chánh kiến, tức là chánh kiến, chánh tinh tấn, chánh niệm.
Ở đây, này các Tỷ-kheo, chánh kiến
đi hàng đầu. Và như thế nào, này các Tỷ-kheo, chánh kiến đi hàng đầu
? Tuệ tri tà tư duy là tà tư duy, tuệ tri chánh tư duy là chánh tư duy, như
vậy là chánh kiến của các vị ấy. Và này các Tỷ-kheo, thế nào là tà
tư duy ? Dục tư duy, sân tư duy, hại tư duy, này các Tỷ-kheo, như vậy là
tà tư duy. Và này các Tỷ-kheo, thế nào là chánh tư duy ? Chánh tư duy, này
các Tỷ-kheo, Ta nói có hai loại : có loại chánh tư duy, này các Tỷ-kheo, hữu
lậu, thuộc phước báo, đưa đến quả sanh y; có loại chánh tư duy, này
các Tỷ-kheo, thuộc bậc Thánh vô lậu, siêu thế, thuộc đạo chi. Và này
các Tỷ-kheo, thế nào là chánh tư duy hữu lậu, thuộc phước báo, đưa đến
quả sanh y ? Ly dục tư duy, vô sân tư duy, bất hại tư duy, như vậy, này
các Tỷ-kheo là chánh tư duy, hữu lậu, thuộc phước báo, đưa đến quả
sanh y. Và này các Tỷ-kheo, thế nào là chánh tư duy, thuộc bậc Thánh, vô
lậu, siêu thế, thuộc đạo chi ? Phàm cái gì này các Tỷ-kheo thuộc suy tư,
tầm cầu, tư duy, một ngữ hành do sự hoàn toàn chú tâm chuyên tâm của một
vị tu tập Thánh đạo, thành thục trong Thánh đạo, có vô lậu tâm, có
Thánh tâm; chánh tư duy như vậy, này các Tỷ-kheo, thuộc bậc Thánh, vô lậu,
siêu thế, thuộc đạo chi. Ai tinh tấn đoạn trừ tà tư duy, thành tựu
chánh tư duy, như vậy là chánh tinh tấn của vị ấy. Ai chánh niệm đoạn
trừ tà tư duy, chánh đạt được và an trú chánh tư duy, như vậy là
chánh niệm của vị ấy. Như vậy ba pháp này chạy theo, chạy vòng theo
chánh tư duy, tức là chánh kiến, chánh tinh tấn, chánh niệm.
Ở đây, này các Tỷ-kheo, chánh kiến
đi hàng đầu. Và như thế nào, này các Tỷ-kheo chánh kiến đi hàng đầu
? Tuệ tri tà ngữ là tà ngữ, tuệ tri chánh ngữ là chánh ngữ; như vậy là
chánh kiến của vị ấy. Và này các Tỷ-kheo, thế nào là tà ngữ ? Vọng
ngữ, nói hai lưỡi, ác khẩu, nói lời phù phiếm; như vậy, này các Tỷ-kheo,
là tà ngữ. Và này các Tỷ-kheo, thế nào là chánh ngữ ? Chánh ngữ, này
các Tỷ-kheo, Ta nói có hai loại : có loại chánh ngữ, này các Tỷ-kheo, hữu
lậu, thuộc phước báo, đưa đến quả sanh y; có loại chánh ngữ, này
các Tỷ-kheo, thuộc bậc Thánh, vô lậu, siêu thế, thuộc đạo chi. Và này
các Tỷ-kheo, thế nào là chánh ngữ, hữu lậu, thuộc phước báo, đưa đến
quả sanh y ? Viễn ly vọng ngữ, viễn ly nói hai lưỡi, viễn ly ác khẩu,
viễn ly phù phiếm ngữ; như vậy, này các Tỷ-kheo, là chánh ngữ, hữu lậu
thuộc phước báo, đưa đến quả sanh y. Và này các Tỷ-kheo, thế nào là
chánh ngữ thuộc bậc Thánh, vô lậu, siêu thế, thuộc đạo chi ? Cái gì,
này các Tỷ-kheo, thuộc về từ bỏ, từ đoạn, từ khước, viễn ly bốn
ngữ ác hành, đối với một vị tu tập Thánh đạo, thuần thục trong Thánh
đạo, có vô lậu tâm, có Hiền Thánh tâm; như vậy, này các Tỷ-kheo là
chánh ngữ, thuộc bậc Thánh, vô lậu, siêu thế, thuộc đạo chi. Ai tinh tấn
đoạn trừ tà ngữ, thành tựu chánh ngữ; như vậy là chánh tinh tấn của
vị ấy. Ai chánh niệm đoạn trừ tà ngữ, chánh niệm đạt được và an
trú chánh ngữ; như vậy là chánh niệm của vị ấy. Như vậy, ba pháp này
chay theo, chạy vòng theo chánh ngữ, tức là chánh kiến, chánh tinh tấn,
chánh niệm.
Ở đây, này các Tỷ-kheo, chánh kiến
đi hàng đầu. Và như thế nào, này các Tỷ-kheo, chánh kiến đi hàng đầu
? Biết được tà nghiệp là tà nghiệp, biết được chánh nghiệp là
chánh nghiệp; như vậy là chánh kiến của vị ấy. Và này các Tỷ-kheo, thế
nào là tà nghiệp ? Sát sanh, lấy của không cho, tà hạnh trong các dục; như
vậy, này các Tỷ-kheo, là tà nghiệp. Và này các Tỷ-kheo, thế nào là
chánh nghiệp ? Chánh nghiệp, này các Tỷ-kheo, Ta nói có hai loại : Có loại
chánh nghiệp, này các Tỷ-kheo, hữu lậu, thuộc phước báo, đưa đến quả
sanh y; có loại chánh nghiệp, này các Tỷ-kheo, thuộc bậc Thánh, vô lậu,
siêu thế, thuộc đạo chi. Và này các Tỷ-kheo, thế nào là chánh nghiệp
thuộc hữu lậu, thuộc phước báo, đưa đến quả sanh y ? Viễn ly sát
sanh, viễn ly lấy của không cho, viễn ly tà hạnh trong các dục; như vậy,
này các Tỷ-kheo, là chánh nghiệp, thuộc hữu lậu, thuộc phước báo,
đưa đến quả sanh y. Và này các Tỷ-kheo, thế nào là chánh nghiệp, thuộc
bậc Thánh, vô lậu, siêu thế, thuộc đạo chi ? Cái gì, này các Tỷ-kheo,
thuộc về từ bỏ, từ đoạn, từ khước, viễn ly ba thân ác hành đối với
một vị tu tập Thánh đạo, thành thục trong Thánh đạo, có vô lậu tâm,
có Hiền Thánh tâm; như vậy, này các Tỷ-kheo, là chánh nghiệp, thuộc bậc
Thánh, vô lậu, siêu thế, thuộc đạo chi. Ai tinh tấn đoạn trừ tà nghiệp,
thành tựu chánh nghiệp; như vậy là chánh tinh tấn của vị ấy. Ai chánh
niệm đoạn trừ tà nghiệp, chánh niệm đạt được và an trú chánh nghiệp;
như vậy là chánh niệm của vị ấy. Như vậy ba pháp này chạy theo, chạy
vòng theo chánh nghiệp, tức là chánh kiến, chánh tinh tấn, chánh niệm.
Ở đây, này các Tỷ-kheo, chánh kiến
đi hàng đầu. Và như thế nào, này các Tỷ-kheo, chánh kiến đi hàng đầu
? Tuệ tri được tà mạng là tà mạng, tuệ tri được chánh mạng là
chánh mạng; như vậy là chánh kiến của vị ấy. Và này các Tỷ-kheo, thế
nào là tà mạng ? Lừa đảo, nói lời mê ly, hiện tướng, gian trá, lấy lợi
cầu lợi; như vậy, này các Tỷ-kheo, là tà mạng. Và thế nào, này các Tỷ-kheo,
là chánh mạng ? Chánh mạng, này các Tỷ-kheo, Ta nói có hai loại : có loại
chánh mạng, này các Tỷ-kheo, hữu lậu, thuộc phước báo, đưa đến quả
sanh y; có chánh mạng, này các Tỷ-kheo, thuộc bậc Thánh, vô lậu, siêu thế,
thuộc đạo chi. Và thế nào, này các Tỷ-kheo là chánh mạng, hữu lậu,
thuộc phước báo, đưa đến quả sanh y ? Ở đây, này các Tỷ-kheo, vị
Thánh đệ tử bỏ tà mạng, nuôi sống với chánh mạng, như vậy, này các
Tỷ-kheo là chánh mạng, hữu lậu, thuộc phước báo, đưa đến quả sanh
y. Và này các Tỷ-kheo, thế nào là chánh mạng, thuộc bậc Thánh, vô lậu,
siêu thế, thuộc đạo chi ? Cái gì, này các Tỷ-kheo thuộc về từ bỏ, từ
đoạn, từ khước, viễn ly tà mạng đối với một vị tu tập Thánh đạo,
thuần thục trong Thánh đạo. Có vô lậu tâm, có Hiền Thánh tâm; như vậy,
này các Tỷ-kheo là chánh mạng, thuộc bậc Thánh, vô lậu, siêu thế, thuộc
đạo chi. Ai tinh tấn đoạn trừ tà mạng, thành tựu chánh mạng; như vậy
là chánh tinh tấn của vị ấy. Ai chánh niệm đoạn trừ tà mạng, chánh
niệm đạt được và an trú chánh mạng, như vậy là chánh niệm của vị
ấy. Như vậy là ba pháp này chạy theo, chạy vòng theo chánh mạng, tức là
chánh kiến, chánh tinh tấn, chánh niệm.
Ở đây, này các Tỷ-kheo chánh kiến
đi hàng đầu. Và thế nào, này Tỷ-kheo, chánh kiến đi hàng đầu ? Chánh
tư duy, này các Tỷ-kheo, do chánh kiến, được khởi lên. Chánh ngữ do
chánh tư duy được khởi lên. Chánh nghiệp do chánh tà ngữ được khởi lên.
Chánh mạng do chánh nghiệp được khởi lên. Chánh tinh tấn do chánh mạng
được khởi lên. Chánh niệm do chánh tinh tấn được khởi lên. Chánh định
do chánh niệm được khởi lên. Chánh trí do chánh định được khởi lên.
Chánh giải thoát do chánh trí được khởi lên. Như vậy, này các Tỷ-kheo,
đạo lộ của vị hữu học gồm có tám chi phần và đạo lộ của vị
A-la-hán, gồm có mười chi phần.
Ở đây, này các Tỷ-kheo, chánh kiến
đi hàng đầu. Và như thế nào, này các Tỷ-kheo, chánh kiến đi hàng đầu
? Tà kiến này các Tỷ-kheo, do chánh kiến làm cho tiêu diệt. Và những ác
bất thiện pháp được tà kiến duyên khởi, các pháp ấy bị tiêu diệt
trong vị có chánh kiến. Và những thiện pháp được chánh kiến duyên khởi,
các pháp ấy được tu tập và trở thành viên mãn. Tà tư duy, này các Tỷ-kheo,
do chánh tư duy làm cho tiêu diệt và những ác bất thiện pháp, được tà
tư duy duyên khởi, các pháp ấy bị tiêu diệt trong người có chánh tư
duy. Và những thiện pháp được chánh tư duy duyên khởi, các pháp ấy được
phát triển trở thành viên mãn. Tà ngữ, này các Tỷ-kheo, do chánh ngữ
làm cho tiêu diệt và những ác bất thiện pháp được tà ngữ duyên khởi,
các pháp ấy bị tiêu diệt trong người có chánh ngữ. Và những thiện
pháp được chánh ngữ duyên khởi, các pháp ấy được tu tập và trở
thành viên mãn. Tà nghiệp, này các Tỷ-kheo, do chánh nghiệp làm cho tiêu diệt,
và những ác bất thiện pháp được tà nghiệp duyên khởi, các pháp ấy bị
tiêu diệt trong người có chánh nghiệp. Và những thiện pháp được chánh
nghiệp duyên khởi, các pháp ấy được tu tập và trở thành viên mãn. Tà
mạng, này các Tỷ-kheo, do chánh mạng làm cho tiêu diệt. Và những ác bất
thiện pháp được tà mạng duyên khởi, các pháp ấy được tiêu diệt
trong người có chánh mạng. Và những thiện pháp được chánh mạng duyên
khởi, các pháp ấy được tu tập và trở thành viên mãn. Tà tinh tấn,
này các Tỷ-kheo, do chánh tinh tấn làm cho tiêu diệt. Và những ác bất thiện
pháp được tà tinh tấn duyên khởi, các pháp ấy được tiêu diệt trong
người có chánh tinh tấn. Và những thiện pháp sai biệt được khởi lên
do duyên chánh tinh tấn, các pháp ấy được tu tập và trở thành viên
mãn. Tà niệm, này các Tỷ-kheo, do chánh niệm làm cho tiêu diệt. Và những
ác bất thiện pháp được tà niệm duyên khởi, các pháp ấy được tiêu
diệt trong người có chánh niệm. Và những thiện pháp được chánh niệm
duyên khởi, các pháp ấy được tu tập và trở thành viên mãn. Tà định,
này các Tỷ-kheo do chánh định làm cho tiêu diệt. Và những ác bất thiện
pháp được tà định duyên khởi, các pháp ấy được tiêu diệt trong người
có chánh định. Và những thiện pháp được chánh định duyên khởi, các
pháp ấy được tu tập và trở thành viên mãn. Tà trí, này các Tỷ-kheo,
do chánh trí làm cho tiêu diệt. Và những ác bất thiện pháp được tà
trí duyên khởi, các pháp ấy được tiêu diệt trong người có chánh trí.
Và những thiện pháp được chánh trí duyên khởi, các pháp ấy được phát
triển và trở thành viên mãn. Tà giải thoát, này các Tỷ-kheo, do chánh giải
thoát làm cho tiêu diệt. Và những ác bất thiện pháp được tà giải
thoát duyên khởi, các pháp ấy được tiêu diệt trong người có chánh giải
thoát. Và các thiện pháp sai biệt được chánh giải thoát duyên khởi,
các pháp ấy được phát triển và trở thành viên mãn. Như vậy, này các
Tỷ-kheo, có hai mươi thiện phần, hai mươi bất thiện phần. Đại pháp
môn Bốn mươi đã được chuyển vận không bị chận đứng lại bởi một
Sa-môn, Bà-la-môn, Thiên, Ma, Phạm thiên hay một ai ở đời. Nếu có Sa-môn
hay Bà-la-môn nào, này các Tỷ-kheo, nghĩ rằng đại pháp môn Bốn mươi này
đáng bị phê bình, đáng bị phỉ báng, thời ngay hiện tại, mười thuận
thuyết tùy thuyết hợp pháp được nói lên để chỉ trích người ấy. Nếu
Tôn giả chỉ trích chánh kiến, thời các Sa-môn có tà kiến, các Tôn giả
ấy là những vị đáng được cúng dường, các Tôn giả ấy là những vị
đáng được tán thán. Nếu Tôn giả chỉ trích chánh tư duy, thời các
Sa-môn, Bà-la-môn có tà tư duy, các Tôn giả ấy là những vị đáng được
cúng dường, các Tôn giả ấy là những vị đáng được tán thán. Nếu
Tôn giả chỉ trích chánh ngữ... chánh nghiệp... chánh mạng... chánh tinh tấn...
chánh niệm... chánh định... chánh trí... Nếu Tôn giả chỉ trích chánh giải
thoát, thời các Sa-môn, Bà-la-môn có tà giải thoát, các Tôn giả ấy là
những vị đáng cúng dường, các Tôn giả ấy là những vị đáng được
tán thán. Nếu có Sa-môn hay Bà-la-môn nào, này các Tỷ-kheo, nghĩ rằng đại
pháp môn Bốn mươi này đáng bị phê bình, đáng bị phỉ báng, thời ngay
hiện tại, mười thuận thuyết hợp pháp được nói lên để chỉ trích
người ấy. Này các Tỷ-kheo, cho đến các dân chúng ở Ukkala và dân chúng
Vassa, dân chúng Bhanna theo vô nhân luận, theo vô tác luận, theo hư vô luận,
những vị ấy cũng không nghĩ rằng đại pháp môn Bốn mươi đáng chỉ
trích, đáng bị phỉ báng. Vì sao vậy ? Vì sợ quở trách, phẫn nộ, công
kích.
Thế Tôn thuyết giảng như vậy. Các
vị Tỷ-kheo ấy hoan hỷ tín thọ lời Thế Tôn dạy.
