Phòng
Thông Tin Phật Giáo Quốc Tế
International Buddhist Information Bureau
Bureau International d'Information Bouddhiste
Cơ quan Thông tin và Phát ngôn của Viện Hóa Ðạo, Giáo hội Phật giáo Việt
Nam Thống nhất
B.P. 63 - 94472 Boissy Saint Léger cedex (France) - Tel.: (Paris) (331) 45
98 30 85
Fax : Paris (331) 45 98 32 61 - E-mail :
ubcv.ibib@buddhist.com
__________________________________________________________
THÔNG CÁO BÁO CHÍ LÀM TẠI PARIS NGÀY
15.4.2003
Cựu Tổng thống Cộng hòa Tiệp, Vaclav Havel, gửi lời chào thân ái đến nhân
dân Việt Nam và những nhà đấu tranh cho dân chủ
Lời giới thieu
:
Ngày 10.4.2003 tại thủ đô Praha, Cộng hòa Tiệp, cựu Tổng thống Vaclav
Havel, đã tiếp ông Võ Văn Ái, Chủ tịch Cơ sở Quê Mẹ : Hành động cho Dân
chủ Việt Nam, để trao đổi tình hình đấu tranh cho dân chủ trong thế giới
và tại Việt Nam. Bản tin Pháp tấn xã AFP đánh đi từ Praha cùng ngày nói
lên nội dung cuộc gặp gỡ thiết yếu cùng thông điệp mà cựu Tổng thống
Vaclav Havel gửi đến nhân dân Việt Nam. Chúng tôi có thu băng cuộc trao
đổi này làm tài liệu. Nhà văn, nhà báo Ỷ Lan đã dùng một phần cuốn băng để
làm phóng sự, như một cuộc phỏng vấn, và đã được Ðài Á châu Tự do phát về
Việt Nam trong chương trình 21 giờ (giờ Việt Nam) tối 15.4.2003. Là một
nhà đấu tranh cho nền dân chủ Tiệp trong phong trào Hiến chương 77 dưới
thời Cộng sản, tiếng nói thân tình và ưu ái gửi tới những nhà đấu tranh
trong nước và nhân dân Việt Nam là một tài liệu quý. Chúng tôi xin gửi tài
liệu ấy đến quý cơ quan báo chí, truyền thông và đồng bào tham khảo.
PTTPGQT
Nhân dịp Liên
hoan Phim Nhân quyền Thế giới tổ chức tại thủ đô Praha, Cộng hòa Tiệp, từ
ngày 8 đến 16.4.2003, Sáng hội Cứu Người Lâm Nạn (People in Need
Foundation) trao Giải Nhân quyền "Người Giữa Loài Người" (Homo Homini) cho
ba nhà đấu tranh cho nhân quyền Việt Nam : Ðại lão Hòa thượng Thích Huyền
Quang, Hòa thượng Thích Quảng Ðộ và Linh mục Nguyễn Văn Lý. Tại hội trường
Lucerna đêm 9 tháng 4 đông nghẹt người. Cuốn phim cuộc biểu tình của
40.000 Phật tử Huế ngày 24.5.1993 được chiếu trên phông ảnh lớn, trong khi
Ban điều hành Sáng hội Cứu Người Lâm Nạn, gồm có các ông Igor Blazevic,
Tomas Pojar, bà Kristina Taberyová lên máy vi âm vinh danh ba nhà được
giải. Trong hàng khán giả, người ta nhận thấy sự có mặt của nhiều Bộ
trưởng Cộng hòa Tiệp, ông Ðô trưởng Praha, Ðại diện các Ðại sứ quán Tây
âu, Bắc Âu và nhân sĩ Tiệp.
Theo Sáng hội
Cứu Người Lâm Nạn, thì Hòa thượng Thích Huyền Quang, Hòa thượng Thích
Quảng Ðộ và Linh mục Nguyễn Văn Lý là những nhà đấu tranh ưu tú cho nhân
quyền, dân chủ và tự do tôn giáo. Giải được trao tặng vì lý do ba vị đã
can cường trong cuộc đối kháng ôn hòa chống chế độ Cộng sản Việt Nam trong
ba mươi năm qua. Bằng quyết định này, Sáng hội Cứu Người Lâm Nạn muốn biểu
tỏ lòng kính trọng và sự hỗ trợ đối với các Nhà đối kháng cho Dân chủ tại
Việt Nam đang kiên trì bằng con đường bất bạo động nhằm chuyển hóa dân chủ
trên đất nước Việt Nam.
Thay mặt ba vị
hiện bị quản chế hay sống trong nhà tù Việt Nam, ông Võ Văn Ái nhận giải
và đáp từ cảm tạ. Sau khi giới thiệu công đức của ba nhân vật Việt Nam,
ông Ái phát biểu :
"Tôi có bị tra
tấn, tù tội hồi còn thơ ấu, vì tham gia đấu tranh chống thực dân, giành
độc lập dân tộc, chính vì vậy mà tôi hoạt động suốt đời để mong cứu thoát
những tù nhân chính trị. Nhưng nghĩ lại, thì chuyện tù tội của tôi chẳng
có nghĩa lý gì, chẳng sánh được một ly so với những chi đang xẩy ra tại
Việt Nam ngày nay. Chuyện Việt Nam dưới thể chế độc tài có thể tóm gọn như
thế này : Nhà cầm quyền Cộng sản bỏ tù bất cứ ai dám nói khác với lập
trường của chế độ, dám đề cao những giá trị phổ quát của nhân quyền, dám
sống như con người tự do. Và tất cả những cá nhân này mất tích trong sự
dửng dưng của đồng loại... Ngoại trừ, chúng ta, những người ở nước ngoài
tiếp tục vinh danh họ, tiếp tục giữ họ trong trí nhớ của dư luận quốc tế,
để công luận biết rằng họ vẫn hiện hữu, nhưng họ đang mỏi mòn trong tù.
Vinh danh họ là bảo vệ họ, một sự bảo vệ tối ư khẩn thiết. Vì vậy, từ đáy
thâm tâm, tôi xin cám ơn các bạn đã trao giải cho ba nhà ly khai của đất
nước chúng tôi...
"(...) Giải Nhân
quyền mà các bạn trao cho ba nhà ly khai, không những bảo vệ cá nhân họ
trước cuộc đàn áp, mà còn bảo vệ và khuyến khích cuộc đấu tranh bất bạo
động và những phong trào mà ba nhà ly khai đại diện đang vận động cho nhân
quyền và dân chủ, để cho con người được sống giữa loài người, thay vì sống
giữa loài lang sói.
"(...) Chúng ta
có nên tuyệt vọng trước chế độ độc tài toàn trị này chăng ? Chúng ta có
còn hy vọng vào cuộc đổi thay nữa hay không ?
"Tôi tin là có. Mười lăm năm
trước, Ủy ban Bảo vệ Quyền làm Người Việt Nam của chúng tôi tung chiến
dịch quốc tế đòi hủy bỏ hai điều trên Hiến pháp Việt Nam : điều 2 quy định
chuyên chính vô sản và điều 4 quy định sự độc tôn chính trị, văn hóa, tư
tưởng của đảng Cộng sản. Nhờ công luận quốc tế hỗ trợ, điều 2 đã bị hủy.
Chúng tôi tiếp tục vận động triệt tiêu điều 4.
"Tôi giữ lòng hy vọng. Tôi hy
vọng là vì nhân dân Tiệp đón tiếp chúng tôi hôm nay đã thành công quét
sạch nạn độc tài độc đảng hơn mười năm trước. Tôi tràn đầy hy vọng khi
thấy các bạn mang lại cho chúng tôi sự hậu thuẫn vô giá cho một nước Việt
Nam Tự do. Nhân danh Ðại lão Hòa thượng Thích Huyền Quang, Hòa thượng
Thích Quảng Ðộ và Linh mục Nguyễn Văn Lý, nhân danh tất cả những người
Việt Nam ưu tư cho dân chủ và nhân quyền, tôi tri ân các bạn".
Giải Nhân quyền "Người Giữa
Loài Người" đặt dưới sự chứng minh của cựu Tổng thống Vaclav Havel, Ðô
trưởng Praha và Bộ trưởng Bộ Văn hóa Cộng hòa Tiệp.
Một ngày sau cuộc lễ, cựu Tổng
thống Vaclav Havel đã tiếp riêng ông Võ Văn Ái để trao đổi tình hình đấu
tranh cho dân chủ trên thế giới và tại Việt Nam. Ông Vaclav Havel rất quan
tâm khi hỏi han về hiện tình các phong trào đấu tranh cho nhân quyền, dân
chủ và tự do tôn giáo. Ông Ái không quên cảm ơn cựu Tổng thống đã vinh
danh ba nhân vật đấu tranh tại Việt Nam qua Giải Nhân quyền "Người Giữa
Loài Người". Ông cũng báo động về một hình thái chiến tranh mới mà nhà cầm
quyền cộng sản đang tiếp diễn chống nhân dân Việt Nam, che đậy qua lập
luận mở cửa kinh tế, nhưng không chấp nhận cải cách chính trị.
Chúng tôi xin chia sẻ một số
vấn đề mà cựu Tổng thống Vaclav Havel nêu ra trong cuộc gặp gỡ, xem như
một cuộc phỏng vấn rất đặc biệt và hữu ích dành cho những ai quan tâm đến
việc chung.
Ỷ Lan :
Thưa Tổng thống Vaclav Havel,
chắc Tổng thống thừa biết là tại Việt Nam ngày nay không có báo chí tự do,
không có cơ quan truyền thông tự do. Các đài phát thanh ngoại quốc là
nguồn cung cấp tin tức trung thực độc nhất, làm cho quần chúng đông đảo
ngày đêm theo dõi, mặc dù Nhà nước cộng sản cấm đoán nghe đài. Do đó,
chúng tôi mong mỏi đưa những lời Tổng thống phát biểu trong cuộc gặp gỡ
đến hằng triệu người ưu tư cho nhân quyền và dân chủ tại Việt Nam. Vì vậy
xin phép Tổng thống được ghi âm các điều trao đổi hôm nay giữa Tổng thống
và ông Võ Văn Ái. Trước tiên, xin Tổng thống cho biết vì sao Việt Nam được
chú ý, vì sao Ðại lão Hòa thượng Thích Huyền Quang, Hòa thượng Thích Quảng
Ðộ và Linh mục Nguyễn Văn Lý, là những người chỉ biết có nhà tù trên 20
năm ròng, lại được ban tổ chức chọn trao Giải Nhân quyền "Người Giữa Loài
Người" ?
Vaclav Havel :
Tôi rất vui mừng việc ba nhân
vật Việt Nam lãnh giải, tôi xin được chuyển lời chúc mừng trang trọng đến
ba vị. Sáng hội Cứu Người Lâm Nạn (People in Need Foundation) chủ xướng
việc trao giải này. Từ nhiều năm qua, tôi mến phục cung cách làm việc của
tổ chức. Họ rất lưu tâm đến nhân quyền cũng như cứu trợ nhân đạo trong
nhiều quốc gia. Nhờ những công tác ấy, tôi nghĩ rằng Giải Nhân quyền
"Người Giữa Loài Người" (Homo Homini) có một giá trị riêng biệt.
Tôi cảm thông sâu sắc với cuộc
đấu tranh của ba nhân vật được giải, vì chính bản thân chúng tôi từng trải
qua một hoàn cảnh tương tự. Chúng tôi cũng đã phải đối đầu với một thể chế
độc tài khắt khe, nhưng có thể là hoàn cảnh chúng tôi ít khó khăn hơn so
với ba vị.
Thuở đó người ta gọi chúng tôi
là những nhà ly khai, danh từ này không do chúng tôi đặt ra. Thuở đó, quần
chúng và nhiều bạn hữu đánh giá cuộc đấu tranh của chúng tôi chẳng mang
lại lợi ích gì. Họ bảo là chúng tôi chẳng bao lăm người, làm sao đối diện
với một lực lượng vô biên hùng mạnh, mà lực lượng này lại nắm trong tay
mọi công cụ quyền bính. Nhưng chúng tôi đã trả lời với họ : điều quan
trọng là đấu tranh cho cái thiện, chứ không phải là quan tâm tới thành
công hay hy vọng sẽ thành công. Phải có một quan điểm như thế thì sự thành
công mới xuất hiện. Tại đất nước chúng tôi, cuộc toàn thắng đã hiện ra
theo quan điểm đấu tranh mà tôi vừa trình bày. Nhưng đây là trường hợp đã
xẩy ra cho chúng tôi, tôi không dám nói ở đâu cũng như thế. Nhưng dù sao
đi nữa, thì cũng đáng cho chúng ta bõ công đấu tranh cho những điều tối
thiện.
Khi những hiện tượng khủng
hoảng lên tới tầm mức nào đó, thì chế độ sụp đổ. Có nhiều nguyên nhân giải
thích sự sụp đổ, nhưng điều quan trọng là chế độ ấy sụp đổ. Quan trọng hơn
nữa là những gì xẩy ra sau cuộc sụp đổ. Người ta bám vào cái gì đây để xây
dựng ? Câu trả lời xuất phát từ truyền thống của chính cuộc đối kháng ấy,
nghĩa là chiến lược nhắm tới khi đối kháng cái dã man, tàn bạo. Thật khó
gầy dựng một xã hội tự do, khi chẳng có ai khẳng định quyền tự do, khi
chưa có một truyền thống về tự do qua nhiều nguồn ngôn luận.
Ỷ Lan :
Một trong ba nhà được giải là
Hòa thượng Thích Quảng Ðộ. Hòa thượng đòi hỏi được xuất bản một tờ báo độc
lập, được tự thân đi cứu trợ nạn nhân bị lũ lụt, và cuối cùng, Hòa thượng
tung "Lời Kêu Gọi Cho Dân Chủ Việt Nam", một chương trình 8 điểm. Tổng
thống từng kinh qua kinh nghiệm đấu tranh dưới chế độ Cộng sản, Tổng thống
có nghĩ rằng phương cách đòi hỏi của Hòa thượng Thích Quảng Ðộ sẽ đưa tới
một cuộc đổi thay chính thể tại Việt Nam không ?
Vaclav Havel :
Hiển nhiên là trong các nền văn
hóa khác nhau, trong những thế giới khác nhau, dân chủ có những biến thái
khác nhau. Nhưng tôi tin có một số cứ liệu như nhau về quan niệm sống tự
do, về nhân phẩm phổ quát cho toàn nhân loại. Hoặc người ta tôn trọng
nguyên tắc này, hoặc người ta cưỡng bức những lý tính phổ quát ấy. Ở vào
hoàn cảnh bị ức chế, thật cần thiết để có ai đó dám lên tiếng, dám vạch
mặt chỉ tên, như Hòa thượng Thích Quảng Ðộ đang làm vậy. Ðương nhiên là
hậu thuẫn quốc tế vô cùng quan trọng, trong quá khứ chúng tôi từng trông
đợi sự hậu thuẫn ấy. Bản thân tôi bị tù đày mất 5 năm, nếu không có hậu
thuẫn quốc tế lên tiếng, thì chắc là 5 năm ấy kéo dài thành 20 năm.
Ỷ Lan :
Cuộc đời của Tổng thống có thể
nói là được chia làm hai giai đoạn. Một giai đoạn đấu tranh, chịu cảnh tù
đày, gian khổ. Và một giai đoạn nắm quyền làm tổng thống, mà công tác là
biến thành cụ thể cho hằng triệu công dân Tiệp, những ước mơ tranh đấu,
những lý tưởng trước kia. Tổng thống có thể chia sẻ kinh nghiệm này và có
những lời cố vấn gửi đến các nhà đấu tranh cho dân chủ tại Việt Nam không
?
Vaclav Havel :
Tôi không dám khuyên nhân dân
Việt Nam nên làm gì, ngoài những điều chúng ta cùng nhau trao đổi từ nãy
đến giờ. Ðiều quan trọng không thể tránh, là phải cương quyết đối đầu chủ
nghĩa độc tài toàn trị, dù niềm hy vọng thành công mong manh đến đâu. Ngày
trước, nhân dân Tiệp chúng tôi cũng ở trong hoàn cảnh như các bạn ngày
nay. Nhưng chúng tôi quyết tâm tranh đấu đến cùng. Phải thét to lên, ngay
cả lúc chúng ta cảm thấy chẳng còn chút hy vọng gì, vì đó vẫn là điều đáng
làm và phải làm. Thành quả và giá trị tương lai đến từ sự bất trắc hay sự
hy sinh trong hiện tại. Kẻ nào không dám liều thân sẽ chẳng gặt hái được
giá trị gì.
Ỷ Lan :
Nhà cầm quyền Hà Nội đang cố
tâm thuyết phục thế giới rằng nền kinh tế thị trường sẽ đem tới sự tự do
cần thiết cho nhân dân. Tổng thống có nghĩ rằng nền kinh tế thị trường sẽ
biến nước Việt Nam ngày nay thành một xã hội dân chủ đa nguyên không ?
Vaclav Havel :
Ðiều đó không chắc đâu. Trước
kia có lúc tôi từng nghĩ như thế. Tôi mường tượng rằng tự do mậu dịch,
những nhà đầu tư, vốn liếng nước ngoài đưa vào sẽ giúp cho việc mở mang
đời sống quốc gia. Nền kinh tế thị trường sẽ dẫn đến dân chủ đa nguyên.
Nhưng ngày nay, tôi không còn tin như thế nữa. Phải mở cửa và thay đổi
chính trị cùng lúc với việc phát triển kinh tế. Khi một quốc gia chịu mở
cửa trên lĩnh vực này, ắt khó lòng đóng cửa trên lĩnh vực khác.
Bên cạnh cuộc mậu dịch, các nhà
đầu tư cũng mang lại nếp sống riêng, văn hóa riêng của họ. Trên phương
diện này, họ đem lại ảnh hưởng tích cực cho đời sống địa phương. Nhưng mặt
khác, việc mở cửa kinh tế thường che giấu tính vô liêm sỉ của một số người
cư ngụ trong các khách sạn sang trọng. Họ chỉ đến một xứ sở để bóc lột
kinh tế quốc gia này, mà chẳng lưu tâm chút nào, nếu không nói là cóc cần
tới hiện trạng của kẻ đang bị tra tấn ngay bên cạnh khách sạn họ cư ngụ.
Ỷ Lan :
Người Việt rất kính phục nhân
cách và con người tiến hành cuộc Cách mạng nhung cho nhân dân Tiệp,
cũng như con người xây dựng dân chủ cho Cộng hòa Tiệp của Tổng thống. Vậy
xin Tổng thống gửi đôi lời thông điệp đến những ai được nghe hay được đọc
Tổng thống ?
Vaclav Havel :
Tôi muốn nói rằng, dù Việt Nam
ở dưới một gầm trời nào, dù Việt Nam có nền văn hóa khác chúng tôi đến
đâu, thì sự liên hệ hỗ tương giữa hai nước chúng ta rất đậm đà. Dưới thời
cộng sản, có cuộc trao đổi lực lượng lao động. Sau này các khách lao động
ấy trở về quê hương họ, và nhờ họ, mà Cộng hòa Tiệp được nhân dân Việt Nam
biết đến. Tôi xin gửi lời chào nhân dân Việt Nam từ nước Tiệp, một quốc
gia chẳng xa lạ gì với các bạn. Tôi muốn bảo đảm với nhân dân Việt Nam
rằng, rất nhiều người ở nước tôi không dửng dưng trước số phận của người
dân Việt, và rất có cảm tình với nhân dân Việt Nam trong những nỗ lực vận
động đổi thay thảm trạng Việt Nam.
Ỷ Lan :
Xin cảm ơn Tổng thống Vaclav
Havel.
---o0o---
| Thư Mục Thông Cáo Báo Chí |
--- o0o ---
Cập nhật
ngày: 15-04-2003
